Theo thống kê lượt khách du lịch đến Cúc Phương (huyện Nho Quan, Ninh Bình) giai đoạn 2015 - 2020, năm có du khách cao nhất là năm 2018, với 120.000 lượt khách. Năm 2020, do dịch bệnh Covid-19 nên lượng khách nội địa và quốc tế đều giảm, chỉ còn 59.000 lượt khách (đạt 55% so với năm 2019). Nhìn chung, lượng du khách đến Cúc Phương còn rất ít, so với tổng thể khách du lịch đến Ninh Bình chỉ chiếm tỷ lệ 1,4% năm 2019 và 2% năm 2020.
Trong khi đó, huyện Nho Quan (Ninh Bình) nằm ở đầu mối giao thông quan trọng, nối liền vùng Tây Bắc với vùng đồng bằng Bắc Bộ và Trung Bộ, với nhiều danh thắng và di tích lịch sử, văn hóa truyền thống nổi tiếng như: động Vân Trình, hồ Yên Quang, hồ Đồng Chương, nước khoáng nóng Cúc Phương, văn hóa đồng bào Mường, các sản vật địa phương...
Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch của tỉnh Ninh Bình đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 xác định, phát triển du lịch tại huyện Nho Quan sẽ gắn với du lịch tham quan, nghiên cứu hệ sinh thái rừng nguyên sinh, du lịch nghỉ dưỡng, chữa bệnh; du lịch vui chơi giải trí, thể thao mạo hiểm, leo núi, chơi golf; du lịch cộng đồng, nghiên cứu động vật hoang dã...
Vì vậy, thời gian qua và trong tương lai, phát triển du lịch ở Nho Quan là định hướng quan trọng được tỉnh Ninh Bình chú trọng.
Tham quan khu bảo tồn thiên nhiên vườn quốc gia Cúc Phương
Do đó, để du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Sở Du lịch Ninh Bình đánh giá, trước hết huyện Nho Quan cần tập trung xây dựng quy hoạch chi tiết các phân khu hoặc khu vực có tiềm năng phát triển du lịch, đặc biệt khu dịch vụ lưu trú, điểm tham quan. Đồng thời có cơ chế, chính sách thu hút các doanh nghiệp, tập đoàn du lịch lớn đầu tư phát triển du lịch từ quy hoạch, bố trí đất cho đến thủ tục hành chính, lao động.
Cùng với công tác quy hoạch, huyện phải đặc biệt quan tâm ưu tiên đầu tư bảo tồn hệ sinh thái rừng nguyên sinh vườn quốc gia Cúc Phương, Trung tâm cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật, Trung tâm cứu hộ thú linh trưởng Cúc Phương, các hang động tiền sử, xây dựng Bảo tàng Cúc Phương trở thành điểm đến hấp dẫn du khách. Bên cạnh đó, bảo tồn, nâng cấp các di tích động Người Xưa, các cây cổ thụ; xây dựng du lịch cộng đồng gắn với văn hóa đồng bào Mường; bảo tồn, nâng tầm quy mô các lễ hội văn hóa của đồng bào Mường...
Bên cạnh đó, huyện Nho Quan phải tận dụng lợi thế tài nguyên sẵn có để xây dựng, phát triển các sản phẩm du lịch chủ lực như: du lịch văn hóa gắn với chương trình nông thôn mới, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sinh thái, khuyến khích mô hình trang trại kết hợp tham quan du lịch, trải nghiệm gắn với giáo dục môi trường.
Ngoài ra, cần tích cực quảng bá các điểm đến, cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch trên địa bàn huyện. Chủ động phối hợp với ngành du lịch để tổ chức các lớp bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, ngoại ngữ, bồi dưỡng kiến thức du lịch cho cán bộ, doanh nghiệp, người dân làm du lịch trên địa bàn. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng xã hội về phát triển du lịch…