Hội nghị được tổ chức nhằm hướng đến mục tiêu thông qua truyền thông để vận động chính sách, đảm bảo tài chính bền vững cho việc loại trừ sốt rét, phòng, chống sốt rét quay trở lại, cập nhật biện pháp mới và hiệu quả trong điều trị sốt rét.
Theo số liệu của Viện Sốt rét, ký sinh trùng, côn trùng Trung ương, hơn 30 năm qua, Chương trình quốc gia phòng, chống sốt rét đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận. Cụ thể, năm 1991, bệnh sốt rét lan rộng trên cả nước với hơn một triệu bệnh nhân, 4.646 người tử vong, 144 vụ dịch. Đến năm 2022, Việt Nam có 455 bệnh nhân sốt rét, 1 người tử vong và không có dịch sốt rét. 42 tỉnh, thành phố được công nhận loại trừ bệnh sốt rét.
Tuy nhiên, bệnh sốt rét vẫn còn diễn biến phức tạp ở một số vùng, tập trung chủ yếu ở Lai Châu, Bình Phước, một số tỉnh miền Trung và Tây Nguyên. Muỗi truyền bệnh sốt rét chính là An. minimus, An. dirus.
Ông Hoàng Đình Cảnh, Viện trưởng Viện Sốt rét, ký sinh trùng, côn trùng Trung ương chia sẻ, nguy cơ dịch sốt rét quay trở lại là rất lớn nếu không có những biện pháp phòng chống hiệu quả, kịp thời. Sốt rét chủ yếu tại vùng người dân, đồng bào dân tộc ít người, lao động thời vụ tại các nương rẫy, còn có thói quen "đi rừng, ngủ rẫy", người dân chưa có ý thức phòng, chống bệnh.
Bệnh sốt rét vẫn còn diễn tiến ở nước ta là do sốt rét kháng thuốc; sốt rét biên giới, di biến động dân; muỗi kháng hóa chất; nguồn kinh phí đầu tư cho phòng, chống và loại trừ sốt rét còn hạn hẹp...
Đặc biệt, muỗi An. minimus, An. aconitus, An. maculatus còn nhạy với các hóa chất diệt muỗi như alpha-cypermethrin, lambda-cyhalothrin và deltamethrin. Muỗi An. sinensis và An. vagus đã kháng các hóa chất diệt muỗi alpha-cypermethrin, lambda-cyhalothrin và deltamethrin. Muỗi Ae. aegypti ở hầu hết các điểm điều tra đã có thể kháng và kháng với deltamethrin, permethrin. Muỗi Ae. albopictus nhạy với deltamethrin, permethrin.
Tăng cường các biện pháp trong phòng, chống sốt rét
Đối với phòng, chống các bệnh ký sinh trùng tại Việt Nam, trong năm 2022, hơn 12,8 triệu lượt trẻ từ 24 - 60 tháng tuổi, học sinh tiểu học và phụ nữ tuổi sinh sản đã được tẩy giun. Các chiến dịch tẩy giun do các tỉnh tiến hành diễn ra an toàn, đạt được độ bao phủ từ 95 - 98%.
Về phương pháp phòng ngừa, đại diện Bộ Y tế cho biết, năm 2023, công tác phòng, chống sốt rét, ký sinh trùng và côn trùng tập trung vào việc đẩy mạnh vận động chính sách, tăng cường sự chỉ đạo, huy động các cấp, ngành quan tâm đầu tư nhân lực, kinh phí đảm bảo bền vững chương trình phòng chống sốt rét, ký sinh trùng, côn trùng để thực hiện thành công mục tiêu loại trừ sốt rét tại Việt Nam vào năm 2030; rà soát, sửa đổi, bổ sung các hướng dẫn chuyên môn để thống nhất thực hiện trên toàn quốc; tiến hành đánh giá Chiến lược quốc gia phòng, chống và loại trừ sốt rét đến năm 2020, tầm nhìn 2030.
Bộ Y tế sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động chuyên môn, can thiệp tại các địa phương có điểm nóng sốt rét, duy trì giám sát đề phòng sốt rét quay trở lại ở 42 tỉnh, thành phố đã được công nhận loại trừ sốt rét. Mở rộng độ bao phủ, nâng cao chất lượng hoạt động phòng, chống ký sinh trùng, côn trùng; rà soát tăng cường năng lực cho cán bộ các tuyến để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng chế độ chính sách đãi ngộ, thu hút, giữ chân nguồn nhân lực; triển khai giải pháp để đảm bảo nguồn lực trong nước và quốc tế cho hoạt động của chương trình.
Yêu cầu các đơn vị chức năng cần đánh giá độ nhạy cảm của muỗi truyền bệnh sốt rét, sốt xuất huyết đối với một số hóa chất diệt côn trùng; xây dựng danh mục các kỹ thuật xét nghiệm côn trùng cho các tuyến; xây dựng bản đồ phân bố muỗi, bản đồ kháng hóa chất của muỗi Anopheles, Aedes.
Đối với các bệnh ký sinh trùng, cần hoàn thiện chính sách, tổ chức hệ thống phòng, chống, tăng cường đào tạo, huy động nguồn lực từ các tổ chức quốc tế; xây dựng kế hoạch phòng, chống, nghiên cứu, hệ thống báo cáo các bệnh ký sinh trùng, hệ thống xét nghiệm đạt tiêu chuẩn ISO.